باشگاه خبری فراساحل: کشتی‌سازی به‌عنوان یک صنعت مادر شناخته می‌شود. به عبارت دیگر، کارشناسان معتقدند رونق صنعت کشتی‌سازی، رونق صنایع چندگانه‌ای ازجمله فولاد را در پی دارد و می‌تواند رشد اقتصاد ملی را رقم زند. با این حال کشتی‌سازی در ایران با اما و اگرهای زیادی روبه‌رو شده است. به گزارش باشگاه خبری فراساحل روزنامه گسترش صنعت هفدهم فروردین نوشت: در تحلیل توانایی ایران در ساخت کشتی‌های بزرگ با دو دیدگاه مواجهیم. برخی کارشناسان معتقدند اگرچه در ساخت شناورهای کوچک موفقیت‌هایی داشته‌ایم اما ایران هنوز به جایگاه مناسبی برای تولید کشتی‌های بزرگ نرسیده است.

در مقابل، برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که ایران توانایی لازم برای ساخت کشتی‌های بزرگ را از نظر علمی و فنی دارد اما تا زمانی که سفارش‌هایی در این زمینه نداشته باشد، نمی‌تواند تجربه‌ای در ساخت کشتی‌های بزرگ داشته باشد. گروه دوم می‌گویند که به علت هزینه‌های بالای کشتی‌سازی، هیچ پروژه‌ای بدون ثبت سفارش آغاز نمی‌شود. به‌این‌ترتیب مالکان کشتی نمی‌توانند هزینه ریسک‌آمیزی برای تولید کشتی‌های ملی بپردازند و ترجیح می‌دهند از شرکت‌های با سابقه خارجی استفاده کنند و در مقابل، کشتی‌سازان داخلی نیز نمی‌توانند خطرپذیری کرده و پروژه طولانی‌مدت و پرهزینه ساخت کشتی را بدون تضمینی برای فروش آغاز کنند.

رایزنی کشتی‌سازان با مالکان کشتی
با این توضیح و با توجه به سودآوری بالای صنعت کشتی‌سازی، نیاز است که دولت، کشتیرانان، مالکان کشتی و کشتی‌سازان گرد هم آیند تا راهکارهای رونق این صنعت بررسی شود. با این حال به نظر می‌رسد جلسات این نهادها نتایج قابل‌توجهی دربر نداشته است. عضو هیات مدیره انجمن سازندگان شناور، تجهیزات و سازه های دریایی ایران دراین‌باره گفت: ما در تلاش هستیم تا اعتماد مالکان کشتی و کشتیرانان را به کشتی‌سازی داخلی جلب کنیم. در این زمینه نامه‌نگاری‌هایی داشته‌ایم اما پاسخی دریافت نکرده‌ایم. پیمان مسعودزاده با اشاره به شعار سال ۹۶ افزود: امسال سال اقتصاد مقاومتی؛ تولید، اشتغال نام‌گذاری شده است و انتظار می‌رود تا تولیدی قابل رقابت در کشتی‌سازی داشته باشیم.

با این حال تا زمانی که سفارشی در زمینه کشتی‌های بزرگ نداشته باشیم نمی‌توانیم تخصص کشتی‌سازان ایرانی را نشان داده و به تجربه‌های مفیدی در این زمینه دست یابیم. وی گفت: حمایت از تولید و اشتغال مسئولیتی دووجهی برای تولیدکنندگان و خریداران (مصرف‌کنندگان) است. در تولید کشتی‌های بزرگ نه‌تنها به بازارهای داخلی بلکه به بازارهای بین‌المللی می‌اندیشیم. باید تولیداتی رقابت‌پذیر از نظر نرخ و کیفیت داشته باشیم. در مقابل نیاز است تا مالکان کشتی و کشتیرانان نیز به تولیدات داخلی اعتماد کنند. چنانچه ۱۰ یا ۱۵ سفارش در زمینه ساخت کشتی‌های بزرگ داشته باشیم، صنعت دریایی ایران به عنوان یک صنعت مادر متحول می‌شود.

فاینانس؛ یک راه‌حل
هزینه و زمان ساخت کشتی بالاتر از آن است که مالکان کشتی یا کشتی‌سازان بتوانند به‌تنهایی خطرهای آن را بپذیرند. ازاین‌رو باید چاره‌اندیشی‌های بیشتری شود. عضو هیات‌مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران درباره راهکارهای جذب تقاضا و سفارش‌های جدید برای ساخت کشتی‌های بزرگ گفت: موفقیت نداشتن در جذب سفارش‌های جدید ناشی از عوامل چندگانه‌ای است که مهم‌ترین آن به موانع مالی و سرمایه‌ای مربوط می‌شود. حسن‌رضا صفری افزود: سفارش‌دهندگان کشتی از شخصیت‌های حقیقی تا شخصیت‌های حقوقی نمی‌توانند هزینه ساخت را تقبل کنند.

وی فاینانس را راه عبور از این مرحله بلاتکلیفی دانست و افزود: کشتی‌سازی بیشتر از اینکه به سود کشتی‌سازان و مالکان کشتی باشد، به رونق اقتصاد و افزایش اشتغال می‌انجامد. ازاین‌رو دولت‌ها باید برای کمک به خود، از صنعت کشتی‌سازی حمایت کنند. ازاین‌رو، تامین فاینانس‌های ارزان‌قیمت ضرورت دارد. فاینانس راهی برای خروج از این مرحله است. وی ادامه داد : با این حال حجم فاینانس موردنیاز برای پروژه‌های کشتی‌سازی بسیار بالاتر از صنایع دیگر است. کره، چین و کشورهای دیگر توانسته‌اند ازاین‌روش استفاده کنند. هرچه فاینانس گران‌تر باشد، با توجه به اینکه کشتی‌سازی صنعتی پرهزینه است، نرخ نهایی بالاتر می‌رود و تولید ملی را از رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی می‌اندازد. بنابراین تامین فاینانس ارزان‌قیمت راهکاری برای برون‌رفت از شرایط فعلی است.

تلاش برای جذب سفارش‌های جدید
براساس این گزارش، اگرچه برنامه‌های جامعی برای رونق کشتی‌سازی تدوین شده اما به نظر می‌رسد هنوز اجماع نظری میان صاحبان صنایع دریایی به وجود نیامده است. به‌این‌ترتیب، در شرایط فعلی، تبادل‌نظر برای رسیدن به راهکارهای جدید و تفاهم و توافق بیشتر بین فعالان حوزه دریایی حیاتی است. بااین‌وجود، فعالان این عرصه از همکاری‌های ضعیف میان خود خبر می‌دهند. صنعت کشتی‌سازی در ایران از جایی اهمیتی مضاعف می‌یابد که بدانیم ایران در فهرست کشورهای دریایی قرار دارد. صنعت کشتی‌سازی در ایران از سال‌های دور وجود داشته اما فناوری‌های جدید در این صنعت هنوز جای خود را باز نکرده‌اند. کشتی‌ها برای شناور شدن در آب‌های داخلی و خارجی نیازمند تاییدیه موسسات رده‌بندی هستند. موسسات رده‌بندی قوانینی سخت‌گیرانه برای تولید شناورها وضع کرده‌اند که پایبندی به آنها، ایران را ملزم به استفاده از روش‌های جدید کرده است.

ساخت کشتی در سال‌های اخیر، با تاخیرهای زمانی مواجه شد که بخشی از آن ناشی از تحریم‌ها و بخشی دیگر ناشی از کم‌تجربگی‌ها بوده است. این تاخیرها، منجر به نوعی هراس و بی‌اعتمادی نسبت به کشتی‌سازان ایرانی شده است. درحال‌حاضر صنایع دریایی در بیشتر کشورهای جهان زیان‌ده است چراکه تعداد سفارش‌های جدید در زمینه ساخت کشتی کاهش یافته است. با این حال، فرسوده شدن ناوگان‌های دریایی ایران، این کشور را به بازاری بالقوه برای رونق کشتی‌سازی تبدیل کرده است و ازاین‌رو کشتی‌سازان داخلی در تلاش برای جلب اعتماد مالکان کشتی ایرانی هستند؛ تلاشی که هنوز به نتایج مطلوبی نرسیده است اما دولت در کنار بخش خصوصی، به واسطه یکی از شرکت‌های زیرمجموعه سازمان ایدرو به نام ایزوایکو در این تلاش آنها را یاری می‌کند تا صنعت کشتی‌سازی را به رونق رسانده و از زیان‌ده بودن نجات دهد.